سرطان مری؛ از علائم تا درمان

سرطان مری نوع نادری از سرطان است که لوله مری ( یک لوله عضلانی که حلق را به معده متصل می کند) را درگیر می کند. این کارسینوم نادر هر سال حداقل ۴ نفر از ۱۰۰ هزار نفر را مبتلا می کند.

این سرطان می تواند به صورت آدنوکارسینوم مری و کارسینوم سلول سنگفرشی مری تظاهر یابد. پیش آگهی سرطان مری به نوع و پیشرفت بیماری بستگی دارد و در هر فرد متفاوت است.

با این حال، به گفته انکولوژیست ها، افراد مبتلا به این سرطان صرف نظر از مرحله تشخیص می توانند تا ۵ سال زنده بمانند. میزان بقا در افراد مبتلا به این نوع از سرطان بیش از ۲۰ درصد است، مشروط بر اینکه سرطان زود تشخیص داده شود و هنوز گسترش نیافته باشد. موارد نشان می دهد که مردان بیشتر از زنان به سرطان مری مبتلا می شوند.

سرطان مری چیست؟

مری یا لوله غذا یک لوله عضلانی توخالی طولانی است که دهان را به معده متصل می کند. این لوله به عبور آسان غذا و مایعات کمک می کند. در این وضعیت ماهیچه های مری منقبض می شوند تا به حرکت صاف آن کمک کنند. عضله مری، به عنوان یک دریچه عمل می کند و به غذاها و مایعات اجازه می دهد که از دهان وارد معده شوند.

سرطان مری زمانی رخ می دهد که سلول‌های مری به‌طور سریع یا غیرطبیعی تکثیر می‌شوند و توده‌ای از سلول‌ها به نام تومور را تشکیل می‌دهند.

دو نوع اصلی سرطان مری بسته به نوع سلول های تحت تاثیر وجود دارد:

✔ کارسینوم سلول سنگفرشی

همانطور که از نام آن پیداست، کارسینوم سلول سنگفرشی مری در سلول های سنگفرشی، سلول هایی که مری را پوشانده اند، ایجاد می شود. این تومورها عمدتاً در نواحی فوقانی و میانی مری وجود دارند.

✔ آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوم مری در غدد ترشح کننده مخاط که بیشتر در نواحی تحتانی مری وجود دارد، شروع می شود. این نوع سرطان به طور گسترده در جمعیت آمریکا دیده می شود و مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کند.

تومورهای پوشش مری گاهی به بافت عمیق تر و لایه های ماهیچه ای نفوذ می کنند که منجر به متاستاز بیماری می شود، یعنی سرطان می تواند به اندام ها و بافت های مختلف گسترش یابد. از این رو، تشخیص زودهنگام می تواند به درمان به موقع سرطان مری کمک کند.

بیشتر بدانید: آزمایش سرطان

علت سرطان مری چیست؟

هیچ دلیل قطعی برای سرطان مری نیز وجود ندارد. با این حال، برخی از دلایل می‌توانند باعث شروع آن شوند، مانند عواملی که قابل کنترل هستند و برخی که نمی‌توان آنها را کنترل کرد.

عوامل خطر که قابل تغییر یا کنترل نمی باشند:

1. سن: سرطان مری در بین افراد بالای ۶۰ سال محتمل و شایع تر است.
2. مردان: مشاهده شده است که احتمال ابتلای مردان به این سرطان سه برابر بیشتر از زنان است. این را می توان به عوامل محیطی و عادتی که معمولاً مردان دارند نسبت داد.
3. مری بارت: وقتی بافت‌ها یا سلول‌های انتهای تحتانی مری به دلیل رفلاکس اسید مداوم و درمان نشده تغییر می‌کنند، افراد دچار مری بارت می‌شوند. سوزش شدید سر دل، خروج اسید و مشکل در بلع غذا از جمله علائم رایج مری بارت هستند که می توانند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند.
4. سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی مری بارت، سرطان مری، سرطان سر و گردن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مری هستند.
5. ویروس HPV پاپیلومای انسانی: HPV یکی از ویروس‌های رایجی است که می‌تواند بافت‌های حفره دهان، گلو، تارهای صوتی، دست‌ها، پاها و اندام‌های جنسی را تغییر دهد و باعث ایجاد تومورهای مری شود.
6. سایر شرایط پزشکی: سایر مشکلات سلامتی که ممکن است باعث این سرطان شوند عبارتند از:
7. Achalasia: که باعث مشکل در بلع می شود.
8. Tylosis: رشد بیش از حد پوست در کف دست و پا
9. آسم خارجی: آسم می تواند علائم GERD (ریفلاکس اسید مزمن) را بدتر کند.

عوامل قابل کنترل یا قابل تغییر

1. استفاده از تنباکو: تنباکو دارای مواد سرطان زا است که می تواند باعث سرطان شود. مطالعات اثرات بد دود تنباکو و اینکه چگونه دود غیرمستقیم یا مستقیم تنباکو می تواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد، نشان داده است.
2. سوء مصرف الکل: مصرف مزمن الکل نیز با خطر ابتلا به سرطان مری مرتبط است.
3. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی شغلی: قرار گرفتن در معرض محلول های خشکشویی، آفت کش ها و سایر مواد سرطان زا برای مدت طولانی احتمال این سرطان را افزایش می دهد.

علائم سرطان مری که باید به آنها توجه کرد:

افراد در مراحل اولیه سرطان مری هیچ علامتی ندارند یا حداقل علائم را مشاهده می کنند. با این حال، مشکل در بلع یکی از علائم اولیه است. با پیشرفت رشد تومور، لوله مری منقبض می شود و بنابراین، بلع سخت و دردناک می شود. برخی دیگر از علائم قابل توجه این سرطان عبارتند از:

• گلودرد
• درد در پشت، قفسه سینه (پشت استخوان سینه)
• سرفه خونی
• استفراغ مکرر
• سرفه مزمن
• صدای خشن
• کاهش وزن ناخواسته
• سوزش سر دل با مشکلات سوء هاضمه

طبقه بندی تومورهای مری

سرطان ها به طور کلی بسته به پیشرفت و متاستاز (گسترش) طبقه بندی می شوند.

طبقه بندی تومورهای مری شامل طبقه بندی TNM است، یعنی:

1. T: محل تومور
2. N: تعداد بافت ها و غدد لنفاوی آسیب دیده
3. M: مناطقی که تومور گسترش یافته و باعث سرطان مری متاستاتیک شده است.
4. تومورها به سرعت گسترش می یابند و بنابراین می توان بر اساس سرعت رشد آنها را درجه بندی کرد.

درجه بندی تومورهای مری می تواند به شرح زیر باشد:

• تومورهای با درجه پایین: به آرامی رشد می کنند و سلول ها طبیعی به نظر می رسند.
• تومورهای درجه بالا: به سرعت رشد می کنند و توده های سلولی غیرطبیعی را تشکیل می دهند. تومورهای درجه بالا در مقایسه با تومورهای درجه پایین سریعتر متاستاز می دهند.

سرطان مری چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک معمولا علائم و سابقه پزشکی افراد را قبل از تشخیص سرطان مری بررسی می کند. ارزیابی های تشخیصی سرطان مری عبارتند از:

• اشعه ایکس: از بیمار خواسته می شود مایعی حاوی محلول باریم بنوشد که امکان مشاهده آسان اشعه ایکس را فراهم می کند. برای بررسی داخل مری از اشعه ایکس ویژه ای استفاده می شود.
• ازوفاگوسکوپی: به آندوسکوپی مری، ازوفاگوسکوپی گفته می شود که در آن یک لوله کوچک و نازک به همراه دوربین و نور به مری وارد می شود. پزشک با پاک کردن انسدادها در صورت وجود، داخل مری را مشاهده می کند. در طول ازوفاگوسکوپی، بخش کوچکی از بافت مری استخراج می‌شود تا سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی شود.
• سونوگرافی: از امواج اولتراسونیک برای ایجاد تصاویری از ساختارهای مری استفاده می شود.
• سی تی اسکن و اسکن PET: میزان گسترش سرطان را در نواحی قفسه سینه و شکم تشخیص می دهد.

سرطان مری چگونه درمان می شود؟

رویکرد درمانی سرطان مری به شدت درجه و مرحله پیشرفت سرطان بستگی دارد. برخی از گزینه های درمانی که ممکن است به افراد مبتلا به سرطان مری کمک کند عبارتند از:

• جراحی: جراحی یکی از اصلی ترین و رایج ترین گزینه های درمانی برای سرطان مری است. به طور عمده در مواردی که سرطان به مری یا بخشی از مری محدود شده است، استفاده می شود. جراحی اکثر سلول های سرطانی و بافت های ناسالم اطراف آن را از بین می برد.
• پرتودرمانی: پرتوهای پرانرژی مواد رادیواکتیو، سلول های سرطانی را با مهار رشد و تکثیر آنها از بین می برند یا به آنها آسیب می رسانند. پرتوها تومورها را کوچک می کنند. پس از جراحی می توان برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده و رفع مشکلات بلع از پرتودرمانی استفاده کرد.
• شیمی درمانی: داروهای شیمی درمانی، رشد سلول های سرطانی را مهار یا متوقف می کنند. این داروها را می توان به صورت داخل وریدی یا خوراکی، بعد یا قبل از برداشتن مری آسیب دیده با جراحی تجویز کرد. شیمی درمانی همچنین در درمان تسکین دهنده (تسکین علائم) استفاده می شود یا بسته به شرایط می تواند با پرتودرمانی ترکیب شود.
• لیزر درمانی: لیزرهای مورد استفاده، تومورهای پیشرفته را که مری را مسدود می کنند، درمان می کنند. لیزر درمانی می تواند بخشی از درمان تسکینی باشد و می تواند بلع را تسهیل کند.

بیشتر بدانید: آزمایش ژنتیک سرطان های ارثی

نتیجه گیری:

آمار جهانی سرطان مری نشان می دهد که این سرطان نهمین سرطان شایع و ششمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان است. سرطان مری یک بیماری تهدید کننده زندگی است، مگر اینکه به موقع تشخیص داده شود. در مراحل اولیه، این بیماری هیچ علامتی نشان نمی دهد و تشخیص آن را دشوار می کند. تشخیص و درمان شامل ارزیابی دقیق و برداشتن بافت‌ها و سلول‌های مبتلا به سرطان و در عین حال کنترل علائم مانند مشکل در بلع، سوزش سر دل و مشکلات سوء هاضمه است.

درباره آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن

یکی از آزمایشگاه های معتبری که می توانید با خیال آسوده به آن مراجعه کنید و یا درخواست اعزام نمونه گیر به محل داشته باشید ، آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن است. این آزمایشگاه یکی از آزمایشگاه های با سابقه در تهران است که ازسال ۱۳۸۱ در این زمینه فعالیت می کند.

انجام آزمایشهای تخصصی و راه اندازی آزمایشهای جدید از اهدافی بود که از همان آغاز تاسیس در آزمایشگاه تعریف گردید. این آزمایشگاه با استفاده از روش‌های نوین و دانش پزشکی بسیار خوب توانسته یکی از برترین آزمایشگاه‌های تهران باشد.

جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به محل با شماره های ۰۹۱۲۸۹۰۵۰۶۵ و ۰۹۱۲۸۹۰۵۰۶۶ تماس حاصل فرمایید.