ANCA که مخفف آنتی بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل است، نوعی اتوآنتی بادی می باشد. این اتوآنتی بادی ها مخالف آنتی بادی هایی هستند که سیستم ایمنی برای مبارزه با میکروب ها تولید می کند. اتوآنتی بادی های ANCA بافت های سالم بدن را هدف قرار می دهند و به آنها آسیب می رسانند. ANCA ها به نوتروفیل ها حمله می کنند که سیستم ایمنی بدن از آنها برای مبارزه با عفونت ها استفاده می کند. آزمایش ANCA در چه مواردی تجویز می شود؟ این مقاله را بخوانید.
وقتی فردی دارای اتوآنتی بادی در خون باشد به این معنی است که فرد ممکن است یک بیماری خودایمنی داشته باشد.
تست ANCA یک آزمایش خون است که پروتئین های ساخته شده توسط سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با عفونت ها بررسی می کند. یافته های این آزمایش پزشکان را قادر می سازد تا کولیت اولسراتیو را از بیماری کرون تشخیص دهند. آزمایش ANCA همچنین می تواند به پزشک کمک کند تا بیماری های خود ایمنی مانند واسکولیت را که نوعی بیماری عروق خونی است، تشخیص دهد.
آنتی بادی های سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (ANCA) دو نوع مختلف هستند که هر کدام یک پروتئین متفاوت را در داخل گلبول های سفید هدف قرار می دهند.
- p.ANCA: پروتئین میلوپراکسیداز (MPO) را هدف قرار می دهد.
- c.ANCA: پروتئین (Proteinase3) PR3 را هدف قرار می دهد.
آزمایشANCA برای چه مواردی استفاده می شود؟
بیمارانی که از بیماری های عروقی یا بیماری های خودایمنی خون رنج می برند، در معرض خطر ابتلا به انواع شدید شرایط تهدید کننده زندگی هستند. بنابراین، متخصصان یک آزمایش خون ANCA Vasculitides را برای تعیین برنامه های درمانی آینده بر اساس الگوی c.ANCA یا p.ANCA انجام می دهند.
انواع مختلف اختلالات واسکولیت خود ایمنی که با نتایج آزمایش تشخیص داده می شوند عبارتند از:
پلی انژیت گرانولوماتوز (GPA)
این بیماری که به عنوان بیماری وگنر نیز شناخته می شود، عمدتاً شامل مشکلات ریوی، نارسایی کلیه و اختلالات مربوط به سینوس ها می شود.
پلی انژیت میکروسکوپی (MPA)
به طور عمده بر چندین اندام ضروری بدن مانند کلیه ها، ریه ها، پوست و سیستم عصبی تاثیر می گذارد.
پلی انژیت گرانولوماتوز ائوزینوفیلیک (EGPA)
این سندرم که به عنوان سندرم چرگ استراوس نیز شناخته می شود، با ایجاد مشکلات پوستی و ریوی همراه با آسم شدید مرتبط است.
پلی آرتریت نودوزا (PAN)
این یک اختلال CNS است که بر قلب، پوست و کلیه ها تأثیر می گذارد.
واسکولیت می تواند علائم مختلفی ایجاد کند که این علائم به رگ های خونی بستگی دارد. به عنوان مثال، هنگامی که رگ های خونی پوست را ملتهب می کند، راش ایجاد می شود، اما زمانی که به کلیه ها حمله می کند منجر به خون در ادرار می شود.
این آزمایش همچنین برای تشخیص سایر بیماری های عروقی استفاده می شود. مانند:
- پلی آرتریت میکروسکوپی
- گلومرولونفریت
- بیماری کرون
- کولیت اولسروز
- کلانژیت اسکلروزان اولیه
- هپاتیت خود ایمنی
- لوپوس ناشی از دارو
- سندرم فلتی
علاوه بر این، اگر فردی علائم زیر را داشته باشد، آزمایش ANCA در تشخیص واسکولیت بسیار مفید است:
- تب
- کاهش وزن
- خستگی
- کاهش بینایی یا شنوایی
- دردهای عضلانی یا مفصلی
- بثورات یا زخم های پوستی
- لکه های خون در ادرار یا ادرار که کف آلود به نظر می رسد.
آزمایش ANCA همچنین می‌تواند پیش‌بینی کند که آیا درمان واسکولیتی که فرد تحت آن قرار می‌گیرد مؤثر است یا خیر. پزشک با کمک یک آزمایش ANCA می‌تواند تشخیص دهد که آیا علائم پس از درمان عود خواهند کرد یا خیر.
آزمایش ANCA چگونه انجام می شود؟
نمونه مورد نیاز: خون
آمادگی خاصی برای آزمایش ANCA مورد نیاز نیست، اگر همراه با آزمایش ANCA باید آزمایش خون دیگری نیز انجام شود، ممکن است بیمار باید 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد.
نتیجه آزمایش ANCA چه چیزی را نشان می دهد؟
پزشک نتایج آزمایش ANCA را همراه با علائم و نتایج سایر آزمایشات در نظر می گیرد.
اگر آزمایش برای تشخیص واسکولیت خودایمنی انجام شده است:
- نتیجه منفی به این معنی است که هیچ ANCA در نمونه خون یافت نشده و علائم احتمالاً ناشی از واسکولیت خود ایمنی نیست.
- نتیجه مثبت به این معنی است که ANCA در نمونه خون یافت شده است. این ممکن است به این معنی باشد که فرد مبتلا به واسکولیت خود ایمنی است. نتایج آزمون همچنین نشان خواهد داد که کدام نوع ANCA دیده شده است. این می تواند به تشخیص نوع واسکولیت کمک کند.
اگر آنتی بادی های ANCA یافت شده باشد، ممکن است آزمایش دیگری بر روی نمونه خون فرد انجام شود تا میزان ANCA در خون مشخص شود. اغلب برای تایید تشخیص، نیاز به آزمایش خون دیگر و بیوپسی می باشد. بیوپسی روشی است که در آن نمونه کوچکی از بافت یا سلول برای آزمایش برداشته می شود. نمونه بافت از رگ خونی متورم گرفته می شود.
اگر فرد برای نظارت بر درمان واسکولیت خودایمنی مورد آزمایش قرار گرفته باشد، نتایج آزمایش ANCA ممکن است نشان دهد که آیا درمان مؤثر است یا خیر. اما این آزمایش همیشه روش دقیقی برای اندازه گیری میزان بیماری نیست.
اگر آزمایش برای بیماری التهابی روده (IBD) انجام شده است، پزشک نتایج آزمایش ANCA را همراه با نتایج آزمایش خون آنتی بادی دیگر در نظر می‌گیرد. این آزمایش وجود آنتی بادی به نام ASCA (آنتی بادی های ضد ساکارومایسس سرویزیه) را بررسی می کند. ASCA در افراد مبتلا به IBD شایع است. این نتایج ممکن است به صورت زیر باشد:
- کولیت اولسراتیو اگر ANCA یافت شد، اما ASCA یافت نشد.
- بیماری کرون اگر ANCA یافت نشد، اما ASCA یافت شد.
- اگر هیچ یک از آنتی بادی ها یافت نشد، ممکن است همچنان فرد مبتلا به IBD باشد.
نتایج تست آزمایشگاهی نباید به عنوان نتایج یک آزمایش “مستقل” تفسیر شود. نتایج آزمون باید پس از همبستگی با یافته های بالینی مناسب، آزمایشات و اطلاعات تکمیلی اضافی تفسیر شود.
آیا واسکولیت قابل درمان است؟
واسکولیت در برخی موارد خیلی سریع قابل درمان است. اما در برخی موارد دیگر، زمانی که بیماری مزمن می‌شود، درمان‌ها به طور قابل توجهی فعالیت بیماری را کاهش می‌دهند اما ممکن است علائم دوباره ظاهر شوند. با این حال، کلید مدیریت این بیماری در تشخیص و درمان به موقع است که می تواند علائم را تا حد زیادی کاهش دهد و از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری کند.
انجام آزمایش ANCA توسط آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن
آزمایش ANCA در آزمایشگاه جردن قابل انجام است و نتیجه آن ظرف مدت سه رو کاری گزارش می گردد.
شما می توانید با عضویت در باشگاه سلامت جردن از خدمات زیر استفاده نمایید:
- دریافت نتایج آزمایش از طریق پیامک و پیک رایگان
- استفاده رایگان از بوفه آزمایشگاه
- دریافت کد تخفیف هزینه نمونه گیری در منزل
- دریافت کد تخفیف دستگاه آنالیز بدن
- دریافت کد تخفیف تاکسی آنلاین
- اطلاع رسانی کمپین های مناسبتی به اعضاء
- ارسال اطلاعات پزشکی مفید در سایت و اینستاگرام
گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن-خانم سعیده گوهری
تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
